Een andere vorm van heimwee is de heimwee naar het verleden. Dit wordt ook wel terugkerende heimwee genoemd. Waar je bij vakantieheimwee nog een oplossing hebt in de vorm van ‘naar huis gaan’, geldt dat voor heimwee naar het verleden niet. Deze heimwee ontstaat pas als er een bepaalde fijne situatie voorbij is en niet meer terugkomt. En vaak niet meer terug kán komen. Iets wat vaker voor kan komen als je ouder wordt.

Er zijn duizenden situaties die onder heimwee naar het verleden vallen. Denk maar eens na, want je herkent vast wel van deze situaties uit je eigen verleden. Veel mensen hebben goede herinneringen aan de lagere schooltijd waar je niets anders deed dan spelen en je je ook eens heerlijk kon vervelen. Of aan je middelbare schoolperiode, waarin je kon ontdekken wie je was. Of die onbezorgde studententijd waar gezelligheid en feesten voorop stonden. Of aan die eerste uitbundige verliefdheid op je partner of wellicht je huwelijksdag. Of het moment dat je kinderen nog klein waren en je als ouder hun held was. Of die ene lange reis naar het buitenland waar je zo vrij was als een vogel. You name it. Ook naar deze periodes of relaties kun je heimwee hebben. Er is dan geen sprake meer van een warm gevoel in je borst als je terug denkt aan die tijd. Het gaat dan juist om een sterke vorm van gemis. Het gaat nooit meer zo zijn als toen.

Destijds viel alles op zijn plek. Je was daar op de juiste plaats en de juiste tijd. En dat gold voor alles en iedereen om je heen. Een gevoel dat alles klopte en je zou willen dat die situatie nooit meer voorbij ging. De heimwee slaat juist toe als die fantastische periode voorbij is. Had je toen maar meer beseft wat voor mooi leven je op dat moment had. Had je toen maar wat vaker stil gestaan bij wat voor geluksvogel je was. Had je toen simpelweg maar wat meer genoten. En als je weer een poging doet om je weer net zo te voelen als toen, lijkt het alleen maar tegen te vallen.

Heimwee naar het verleden kan jaren aanhouden. Hoe verder je van het gemiste moment af komt te staan en hoe minder fijne momenten ervoor in de plaats komen, hoe erger het gemis wordt. Je kunt nu eenmaal niet de personen die je toen om je heen had terughalen. Want mensen veranderen, vertrekken of komen te overlijden. Het is vaak ook niet mogelijk om de vrijheden die je toen had tevoorschijn toveren. Op momenten dat je daar een poging toe doet, lijkt deze misplaatst. Je wordt dan alleen maar geconfronteerd met nog meer pijn. En een machteloos gevoel. Een gevoel dat het niet eerlijk is.

Maar nu behoort die mooie tijd tot het verleden. Je kunt wel terugkijken naar die foto’s, maar eigenlijk word je daar niet blij van. Je wordt met je neus op de feiten gedrukt: alles in het leven gaat voorbij. Andere mensen begrijpen niet waarom je je zo somber voelt. Ze vragen: “Het was toch hartstikke fijn? Waarom ben je dan zo verdrietig? Wees blij dat je dit hebt mogen meemaken!” Je knikt somber. Je kunt niet anders dan dit beamen. Maar deze opmerkingen helpen niet. “Ik zou willen dat ik er met een goed gevoel op kon terugkijken. Dat doe ik ook wel. Maar het gemis overschaduwt dit positieve gevoel. Ik kan het niet helpen dat ik me zo voel. Ik vind het gewoon een verdrietig idee dat het nooit meer terugkomt. Eigenlijk heb ik gewoon heimwee naar toen.”